Thực hiện Quyết định số 891/QĐ-TTg ngày 17/7/2019 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Danh mục các đề mục trong mỗi chủ đề và phân công cơ quan thực hiện pháp điển theo các đề mục, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã chủ trì thực hiện pháp điển Đề mục Ưu đãi người có công với cách mạng (Đề mục 5 Chủ đề 6. Chính sách xã hội). Đến nay, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã phối hợp với các bộ, ngành liên quan thực hiện pháp điển xong Đề mục Ưu đãi người có công với cách mạng, đồng thời đề mục này cũng đã tổ chức họp thẩm định theo quy định. Sau đó, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội sẽ chỉnh sửa theo ý kiến của Hội đồng thẩm định và gửi Bộ Tư pháp hoàn thiện hồ sơ trình Chính phủ thông qua theo quy định.
Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội xác định
11[1] văn bản có nội dung thuộc Đề mục (thuộc thẩm quyền pháp điển của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Tài chính và Bộ Y tế) và
22 văn bản có nội dung liên quan đến Đề mục. Đề mục Ưu đãi người có công với cách mạng có cấu trúc được xác định theo cấu trúc của Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng số 02/2020/UBTVQH14 ngày 09/12/2020 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, bao gồm 07 chương với 58 điều và không có sự thay đổi so với cấu trúc của Pháp lệnh.
Đề mục Ưu đãi người có công với cách mạng có các nội dung chính như sau:
- Chương I quy định những vấn đề chung như: Phạm vi điều chỉnh; Đối tượng áp dụng; Đối tượng hưởng chế độ ưu đãi người có công với cách mạng; Giải thích từ ngữ; Chế độ ưu đãi người có công với cách mạng và thân nhân của người có công với cách mạng; Nguyên tắc thực hiện chính sách, chế độ ưu đãi người có công với cách mạng và thân nhân của người có công với cách mạng; Những hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực ưu đãi người có công với cách mạng.
- Chương II gồm 11 mục quy định về điều kiện, tiêu chuẩn và các chế độ ưu đãi người có công với cách mạng, cụ thể:
+ Mục 1 quy định về người hoạt động cách mạng trước ngày 01 tháng 01 năm 1945 như: Điều kiện, tiêu chuẩn người hoạt động cách mạng trước ngày 01 tháng 01 năm 1945; Chế độ ưu đãi đối với người hoạt động cách mạng trước ngày 01 tháng 01 năm 1945; Chế độ ưu đãi đối với thân nhân của người hoạt động cách mạng trước ngày 01 tháng 01 năm 1945.
+ Mục 2 quy định về người hoạt động cách mạng từ ngày 01 tháng 01 năm 1945 đến ngày khởi nghĩa tháng tám năm 1945 như: Điều kiện, tiêu chuẩn người hoạt động cách mạng từ ngày 01 tháng 01 năm 1945 đến ngày khởi nghĩa tháng Tám năm 1945; Chế độ ưu đãi đối với người hoạt động cách mạng từ ngày 01 tháng 01 năm 1945 đến ngày khởi nghĩa tháng Tám năm 1945; Chế độ ưu đãi đối với thân nhân của người hoạt động cách mạng từ ngày 01 tháng 01 năm 1945 đến ngày khởi nghĩa tháng Tám năm 1945.
+ Mục 3 quy định về Liệt sỹ như: Điều kiện công nhận liệt sỹ; Chế độ đối với liệt sỹ; Chế độ ưu đãi đối với thân nhân của liệt sỹ.
+ Mục 4 quy định về bà mẹ Việt Nam anh hùng như: Điều kiện, tiêu chuẩn Bà mẹ Việt Nam anh hùng (Bà mẹ Việt Nam anh hùng là người được tặng hoặc truy tặng danh hiệu “Bà mẹ Việt Nam anh hùng” theo quy định tại Pháp lệnh Quy định danh hiệu vinh dự Nhà nước “Bà mẹ Việt Nam anh hùng”) ; Chế độ ưu đãi đối với Bà mẹ Việt Nam anh hùng; Chế độ ưu đãi đối với thân nhân của Bà mẹ Việt Nam anh hùng.
+ Mục 5 quy định về anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, anh hùng lao động trong thời kỳ kháng chiến như: Điều kiện, tiêu chuẩn Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, Anh hùng Lao động trong thời kỳ kháng chiến (Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân là người được Nhà nước tặng hoặc truy tặng danh hiệu “Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân” theo quy định của pháp luật; Anh hùng Lao động trong thời kỳ kháng chiến là người được Nhà nước tặng hoặc truy tặng danh hiệu “Anh hùng Lao động” trong thời kỳ kháng chiến vì có thành tích đặc biệt xuất sắc trong lao động, sản xuất phục vụ kháng chiến); Chế độ ưu đãi đối với Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, Anh hùng Lao động trong thời kỳ kháng chiến; Chế độ ưu đãi đối với thân nhân của Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, Anh hùng Lao động trong thời kỳ kháng chiến.
+ Mục 6 quy định về thương binh, người hưởng chính sách như thương binh như: Điều kiện, tiêu chuẩn thương binh, người hưởng chính sách như thương binh; Chế độ ưu đãi đối với thương binh, người hưởng chính sách như thương binh; Chế độ ưu đãi đối với thân nhân của thương binh, người hưởng chính sách như thương binh.
+ Mục 7 quy định về bệnh binh như: Điều kiện, tiêu chuẩn bệnh binh (Sỹ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sỹ quan, binh sỹ trong Quân đội nhân dân và sỹ quan, hạ sỹ quan, chiến sỹ trong Công an nhân dân bị mắc bệnh có tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 61% trở lên khi làm nhiệm vụ cấp bách, nguy hiểm mà không đủ điều kiện hưởng chế độ hưu trí thì được cơ quan có thẩm quyền cấp “Giấy chứng nhận bệnh binh” khi thôi phục vụ trong Quân đội nhân dân, Công an nhân dân); Chế độ ưu đãi đối với bệnh binh; Chế độ ưu đãi đối với thân nhân của bệnh binh.
+ Mục 8 quy định về người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học như: Điều kiện, tiêu chuẩn người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học; Chế độ ưu đãi đối với người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học; Chế độ ưu đãi đối với thân nhân của người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học.
+ Mục 9 quy định về người hoạt động cách mạng, kháng chiến, bảo vệ Tổ quốc, làm nghĩa vụ quốc tế bị địch bắt tù, đầy như: Điều kiện, tiêu chuẩn người hoạt động cách mạng, kháng chiến, bảo vệ Tổ quốc, làm nghĩa vụ quốc tế bị địch bắt tù, đày; Chế độ ưu đãi đối với người hoạt động cách mạng, kháng chiến, bảo vệ Tổ quốc, làm nghĩa vụ quốc tế bị địch bắt tù, đày; Chế độ ưu đãi đối với thân nhân của người hoạt động cách mạng, kháng chiến, bảo vệ Tổ quốc, làm nghĩa vụ quốc tế bị địch bắt tù, đày.
+ Mục 10 quy định về người hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc, làm nghĩa vụ quốc tế như: Điều kiện, tiêu chuẩn người hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc, làm nghĩa vụ quốc tế; Chế độ ưu đãi đối với người hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc, làm nghĩa vụ quốc tế; Chế độ ưu đãi đối với thân nhân của người hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc, làm nghĩa vụ quốc tế;
+ Mục 11 quy định về người có công giúp đỡ cách mạng như: Điều kiện, tiêu chuẩn người có công giúp đỡ cách mạng; Chế độ ưu đãi đối với người có công giúp đỡ cách mạng; Chế độ ưu đãi đối với thân nhân của người có công giúp đỡ cách mạng.
- Chương III quy định về Công trình ghi công liệt sỹ, mộ liệt sỹ như: Công trình ghi công liệt sỹ (1. Công trình ghi công liệt sỹ là công trình lịch sử, văn hóa để tôn vinh, tri ân liệt sỹ và giáo dục truyền thống cách mạng; 2. Công trình ghi công liệt sỹ được xây dựng phù hợp với quy hoạch, phong tục, tập quán của từng địa phương, bảo đảm trang nghiêm, mỹ quan, bền vững; 3. Công trình ghi công liệt sỹ bao gồm: Nghĩa trang liệt sỹ; Đài tưởng niệm liệt sỹ; Đền thờ liệt sỹ; Nhà bia ghi tên liệt sỹ); Mộ liệt sỹ (Mộ liệt sỹ là nơi an táng thi hài, hài cốt của liệt sỹ; Mộ liệt sỹ trong cùng một nghĩa trang liệt sỹ được xây dựng thống nhất về kích thước, quy cách; Nội dung bia mộ liệt sỹ được ghi thống nhất theo quy định của Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội; Mộ liệt sỹ có đầy đủ thông tin an táng tại nghĩa trang liệt sỹ được di chuyển theo nguyện vọng của thân nhân hoặc người thờ cúng liệt sỹ); Quản lý công trình ghi công liệt sỹ, mộ liệt sỹ (Công trình ghi công liệt sỹ được quản lý, sửa chữa, tu bổ, thường xuyên chăm sóc; Nhà nước khuyến khích tổ chức, cá nhân tham gia chăm sóc, giữ gìn công trình ghi công liệt sỹ, mộ liệt sỹ; Mộ liệt sỹ được cơ quan quản lý lập hồ sơ và quản lý).
- Chương IV quy định về nguồn lực thực hiện như: Các nguồn lực thực hiện chính sách, chế độ ưu đãi người có công với cách mạng và thân nhân của người có công với cách mạng; Nguồn lực ngân sách nhà nước; Huy động nguồn lực xã hội; Quỹ Đền ơn đáp nghĩa.
- Chương V quy định quản lý nhà nước về ưu đãi người có công với cách mạng như: Trách nhiệm của Chính phủ; Trách nhiệm của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội; Trách nhiệm của các Bộ, ngành; Trách nhiệm của Ủy ban nhân dân các cấp; Tham gia thực hiện chính sách ưu đãi người có công với cách mạng của các cơ quan, tổ chức, cá nhân.
- Chương VI quy định về tạm đình chỉ, chấm dứt hưởng chế độ ưu đãi người có công với cách mạng, xử lý vi phạm như: Các trường hợp không xem xét công nhận người có công với cách mạng; Tạm đình chỉ, chấm dứt hưởng chế độ ưu đãi đối với người có công với cách mạng, thân nhân của người có công với cách mạng; Xử lý vi phạm.
- Chương VII quy định về điều khoản thi hành như: Bãi bỏ Điều 4 của Pháp lệnh số 01/2018/UBTVQH14; Hiệu lực thi hành; Quy định chuyển tiếp: Kể từ ngày Pháp lệnh này có hiệu lực thi hành: 1. Người hy sinh, người bị thương, người bị bệnh trước ngày 01 tháng 7 năm 2021 nếu không đủ điều kiện, tiêu chuẩn công nhận người có công với cách mạng theo quy định tại Pháp lệnh này thì được áp dụng điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định tại Pháp lệnh số 26/2005/PL-UBTVQH11 được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Pháp lệnh số 04/2012/PL-UBTVQH13; 2. Người có công với cách mạng là thương binh, người hưởng chính sách như thương binh, bệnh binh, người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học có tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 61% trở lên chết trước ngày 01 tháng 7 năm 2021 thì vợ từ đủ 55 tuổi trở lên hoặc chồng từ đủ 60 tuổi trở lên tại thời điểm người có công với cách mạng chết được hưởng trợ cấp tuất; trường hợp vợ chưa đủ 55 tuổi hoặc chồng chưa đủ 60 tuổi tại thời điểm người có công với cách mạng chết thì trợ cấp tuất được thực hiện theo quy định của Chính phủ.
Như vậy, thông qua việc pháp điển Đề mục Ưu đãi người có công với cách mạng đã xác định được toàn bộ hệ thống các quy phạm pháp luật quy định về ưu đãi người có công với cách mạng đang còn hiệu lực được thống kê, tập hợp, sắp xếp giúp các cơ quan nhà nước, các tổ chức, cá nhân dễ dàng tìm kiếm, tra cứu cũng như bảo đảm tính công khai, minh bạch của hệ thống pháp luật và góp phần nâng cao sự tin tưởng của người dân vào hệ thống pháp luật. Ngoài ra, một số quy định trong Đề mục Ưu đãi người có công với cách mạng còn có nội dung liên quan trực tiếp đến các văn bản quy phạm pháp luật thuộc các đề mục khác cũng đã được chỉ dẫn có liên quan đến nhau./.
[1] Ngoài ra có 01 văn bản sửa đổi, bổ sung.