Thực hiện Quyết định số 891/QĐ-TTg ngày 17/7/2019 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Danh mục các đề mục trong mỗi chủ đề và phân công cơ quan thực hiện pháp điển theo các đề mục, Bộ Nội Vụ đã chủ trì thực hiện pháp điển đề mục Tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện (Đề mục 4 thuộc Chủ đề số 36. Tổ chức chính trị - xã hội, hội). Đến nay, Bộ Nội vụ đã phối hợp với các bộ, ngành liên quan thực hiện pháp điển xong đề mục Tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện, đồng thời đề mục này cũng đã tổ chức họp thẩm định theo quy định. Sau đó, Bộ Nội Vụ sẽ chỉnh sửa theo ý kiến của Hội đồng thẩm định và gửi Bộ Tư pháp hoàn thiện hồ sơ trình Chính phủ thông qua.
Đề mục Tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện có cấu trúc được xác định theo cấu trúc của Nghị định số 93/2019/NĐ-CP ngày 25/11/2019 của Chính phủ về tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện, không có sự thay đổi so với cấu trúc của Nghị định. Bộ Nội vụ xác định có 02 văn bản có nội dung thuộc Đề mục (thuộc thẩm quyền pháp điển của Bộ Nội vụ) và 05 văn bản có nội dung liên quan đến Đề mục, cụ thể: Nghị định 93/2019/NĐ-CP Về tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện và Thông tư 4/2020/TT-BNV quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị định số 93/2019/NĐ-CP ngày 25/11/2019 của Chính phủ về tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện.
Đề mục Tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện có các nội dung chính như sau:
- Chương I quy định các vấn đề chung gồm có phạm vi điều chỉnh; đối tượng áp dụng; phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng; mục đích tổ chức, hoạt động của quỹ; giải thích từ ngữ; nguyên tắc tổ chức và hoạt động của quỹ; chính sách của nhà nước đối với quỹ; tư cách pháp nhân, con dấu, tài khoản, tên, biểu tượng và trụ sở của quỹ; quyền hạn và nghĩa vụ của quỹ; các hành vi bị nghiêm cấm. Văn bản được sử dụng để pháp điển trong chương I là N
ghị định số 93/2019/NĐ-CP Về tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện ngày 25/11/2019 của Chính phủ, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 15/01/2020);
Thông tư số 4/2020/TT-BNV quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị định số 93/2019/NĐ-CP ngày 25/11/2019 của Chính phủ về tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện ngày 13/10/2020 của Bộ Nội vụ, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/12/2020);
Nghị định 45/2006/NĐ-CP Ban hành Điều lệ quản lý và sử dụng Quỹ Đền ơn đáp nghĩa ban hành ngày 28/04/2006);
- Chương II quy định về các vấn đề như điều kiện, thủ tục cấp giấy phép thành lập quỹ gồm điều kiện cấp giấy phép thành lập quỹ (1. Có mục đích hoạt động theo quy định pháp luật. 2. Có sáng lập viên thành lập quỹ bảo đảm quy định pháp luật. 3. Ban sáng lập quỹ có đủ số tài sản đóng góp để thành lập quỹ theo quy định pháp luật. 4. Hồ sơ thành lập quỹ đảm bảo theo quy định pháp luật); sáng lập viên thành lập quỹ; cá nhân, tổ chức nước ngoài góp tài sản với công dân, tổ chức việt nam để thành lập quỹ; thành lập quỹ theo di chúc hoặc hiến, tặng tài sản; tài sản đóng góp thành lập quỹ; hồ sơ thành lập quỹ; nội dung cơ bản của điều lệ quỹ; cấp giấy phép thành lập và công nhận điều lệ quỹ; thẩm quyền giải quyết các thủ tục về quỹ; thu hồi giấy phép thành lập và con dấu của quỹ; thủ tục, hồ sơ thay đổi hoặc cấp lại giấy phép thành lập và công nhận điều lệ quỹ; điều kiện, hồ sơ, trình tự mở rộng phạm vi hoạt động; công bố việc thành lập quỹ; chuyển quyền sở hữu tài sản đóng góp thành lập quỹ của sáng lập viên; điều kiện để quỹ được hoạt động; công nhận quỹ đủ điều kiện hoạt động và công nhận thành viên hội đồng quản lý quỹ.
- Chương III quy định về các vấn đề như tổ chức và hoạt động của quỹ gồm hội đồng quản lý quỹ (Hội đồng quản lý quỹ là cơ quan quản lý của quỹ, nhân danh quỹ để quyết định, thực hiện các quyền và nghĩa vụ của quỹ; các thành viên phải có đủ năng lực hành vi dân sự và không có án tích. Hội đồng quản lý quỹ có tối thiểu 03 thành viên trong đó số lượng thành viên Hội đồng quản lý quỹ là công dân Việt Nam tối thiểu 51% do sáng lập viên đề cử, trường hợp không có đề cử của sáng lập viên thành lập quỹ, Hội đồng quản lý quỹ nhiệm kỳ trước bầu ra Hội đồng quản lý quỹ nhiệm kỳ tiếp theo và được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận. Nhiệm kỳ Hội đồng quản lý quỹ không quá 05 năm. Hội đồng quản lý quỹ gồm: Chủ tịch, các Phó Chủ tịch và các thành viên); thành viên hội đồng quản lý quỹ; chủ tịch, phó chủ tịch hội đồng quản lý quỹ; giám đốc quỹ; phụ trách kế toán của quỹ; ban kiểm soát quỹ; thực hiện công tác kế toán, kiểm toán, thống kê; chi nhánh, văn phòng đại diện của quỹ; pháp nhân trực thuộc quỹ; thông báo việc thành lập pháp nhân trực thuộc quỹ.
- Chương IV quy định về các vấn đề như tài sản, tài chính của quỹ gồm tài sản, tài chính của quỹ; nguồn thu của quỹ; sử dụng quỹ; chi hoạt động quản lý quỹ; quản lý tài sản, tài chính quỹ. Trong đó, nguồn tài sản, tài chính của quỹ bao gồm: a) Tiền đồng Việt Nam và tài sản được quy đổi ra tiền đồng Việt Nam (bao gồm: Hiện vật, ngoại tệ, giấy tờ có giá, các quyền tài sản và các loại tài sản khác) của các cá nhân, tổ chức. Cá nhân, tổ chức đã góp tài sản vào quỹ không còn quyền sở hữu và trách nhiệm dân sự với tài sản đó. Đối với tài sản là trụ sở, trang thiết bị, công nghệ, quyền tài sản phải được định giá bởi tổ chức thẩm định giá được thành lập theo quy định của pháp luật; b) Các khoản sinh lời từ tài sản, tài chính của quỹ; c) Tài sản, tài chính hợp pháp khác.
- Chương V quy định về các vấn đề như hợp nhất, sáp nhập, chia, tách, đổi tên; đình chỉ có thời hạn và giải thể quỹ là hợp nhất, sáp nhập, chia, tách, đổi tên quỹ; đình chỉ có thời hạn hoạt động của quỹ; giải thể quỹ; xử lý tài sản khi hợp nhất, sáp nhập, chia, tách, đình chỉ có thời hạn và giải thể quỹ; trách nhiệm của hội đồng quản lý quỹ trong việc hợp nhất, sáp nhập, chia, tách, giải thể; đổi tên quỹ; khiếu nại, tố cáo.
- Chương VI quy định về các vấn đề như quản lý nhà nước đối với quỹ gồm trách nhiệm của Bộ Nội vụ; Ban hành và hướng dẫn các loại mẫu văn bản; Trách nhiệm của Bộ Tài chính; Trách nhiệm của bộ, cơ quan ngang bộ đối với quỹ hoạt động thuộc lĩnh vực do bộ, ngành quản lý (1. Tham gia bằng văn bản với Bộ Nội vụ về các nội dung xin ý kiến theo quy định tại khoản 3 Điều 45 Nghị định này trong thời hạn 15 ngày làm việc kể từ ngày nhận được văn bản xin ý kiến đối với quỹ liên quan đến lĩnh vực bộ, ngành quản lý; 2. Giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm của quỹ thuộc chức năng, nhiệm vụ của bộ, ngành theo quy định của pháp luật về khiếu nại, tố cáo. Hướng dẫn, tạo điều kiện cho quỹ tham gia các hoạt động thuộc ngành, lĩnh vực quản lý của bộ theo quy định của pháp luật; 3. Kiểm tra việc thực hiện các quy định quản lý nhà nước về ngành, lĩnh vực đối với quỹ, xử lý hoặc kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý các vi phạm theo quy định của pháp luật; 4. Khen thưởng hoặc đề nghị cấp có thẩm quyền khen thưởng đối với quỹ liên quan đến lĩnh vực bộ, ngành quản lý theo quy định của pháp luật về thi đua, khen thưởng; 5. Thông báo bằng văn bản với Bộ Nội vụ khi có quyết định giao cho quỹ tham gia các hoạt động thuộc ngành, lĩnh vực quản lý của bộ và việc hỗ trợ kinh phí đối với quỹ do Bộ cho phép thành lập); trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh;.
- Chương VII quy định về các vấn đề như điều khoản thi hành gồm hiệu lực thi hành; trách nhiệm thi hành; hiệu lực thi hành; trách nhiệm thi hành Nghị định số 93/2019/NĐ-CP, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 15/01/2020 và Thông tư số 4/2020/TT-BNV, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 01/12/2020.
Như vậy, thông qua việc pháp điển đề mục Tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện đã xác định được toàn bộ hệ thống các quy phạm pháp luật quy định về Tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện đang còn hiệu lực được thống kê, tập hợp, sắp xếp giúp các cơ quan nhà nước, các tổ chức, cá nhân dễ dàng tìm kiếm, tra cứu cũng như bảo đảm tính công khai, minh bạch của hệ thống pháp luật và góp phần nâng cao sự tin tưởng của người dân vào hệ thống pháp luật. Ngoài ra, một số quy định trong đề mục Tổ chức, hoạt động của quỹ xã hội, quỹ từ thiện còn có nội dung liên quan trực tiếp đến các văn bản quy phạm pháp luật thuộc các đề mục khác cũng đã được chỉ dẫn có liên quan đến nhau./.